3 Μαΐ 2010

Παύλος Παλαιολόγος - Μνήμες ( Από την σκηνή,στον τάφο) (1945)

Μνήμες

ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΗΝΗ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ -ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Την βρήκαν με την έκφραση της φρίκης στην μορφή. Και δεν της την επέβαλλε ο συγγραφέας. Η ζωή της την είχε φέρει. Η τελευταία μάσκα της τραγωδού. Μια σφαίρα στον αυχένα την έρριξε νεκρή. Την έρριξε μακριά από το σανίδι της σκηνής. Την ύστατη κραυγή καταπλήξεως και οδύνης, δεν την άκουσε παρά ο δήμιος της καλλιτέχνιδος. Η τραγωδία, που συνέγραψαν η Κακία κι η Παραφροσύνη, τη φορά αυτή τελειώνει χωρίς τα χειροκροτήματα της πλατείας. Η αυλαία κλείνει με την οδύνη του κοινού που συνώδευε χθές το πρωί την Ελένη στον δεύτερο τάφο της. Ο πρώτος ήταν πρόχειρος, ρηχός, ανοιγμένος βιαστικά για να καλύψει το έγκλημα. Την ανέσυραν ύστερα από ένα μήνα για να την πλύνουν, να την στολίσουν, να την αρωματίσουν, να την τυλίξουν στο λευκό σεντόνι της, να της αποδώσουν τις ύστατες τιμές και να μην αφήσουν την ιέρεια της Τέχνης να κατέβει στον Αχέροντα άκλαυστη κι αφρόντιστη, σαν την ηρωίδα του Σοφοκλή που είχε ενσαρκώσει.
Ποιός θυμάται το Θρήνο της, το Θρήνο της Αντιγόνης, όταν στα μάρμαρα του αρχαίου θεάτρου, περισσότερο νεκρή, παρά ζωντανή, έσερνε τα βαρειά βήματα της μελλοθάνατης που βαδίζει πρός τον τάφο της. Τέτοιος σπαραγμός δεν μπορούσε να είναι καρπός τέχνης μόνο. Ήταν, θάλεγε κανείς, το προμάντεμα του δικού της τέλους, ο επιτάφιος Θρήνος που έψαλε στον εαυτό της μια ύπαρξις που οραματίσθηκε τον άδικο χαμό της.
Συγκεντρωμένη γύρω στο φέρετρό της την έκλαυσε η Αθήνα. Θα την κλαίμε για πολλά χρόνια, γιατί ταλέντο πολύπλευρο όπως αυτό, καλλιέργεια σαν τη δική της, ευγένεια στην έκφραση σαν την ευγένεια της Ελένης, μέταλλο και μουσικότητα φωνής όπως της Παπαδάκη, συνύπαρξη φυσικών χαρισμάτων και επίμονης προσπαθείας, όπως αυτά που μας παρουσίασε η νεκρή τραγωδός, δεν είναι απο τα φαινόμενα που συναντά κανείς έυκολα και σε μεγάλες χώρες ακόμα.
Μία σφαίρα και τα πάντα γή και σποδός. Πεθαίνει την ώρα του μεσουρανήματός της. Πάνω στην πλήρη της ωριμότητα. Ν'αφήσουμε την ψυχή μας στο κύμα της οργής; Υπάρχει κάτι που σκιάζει και την οργή ακόμα : ο πόνος. Πονεμένοι σχηματίσαμε την πένθιμη πομπή, Ελένη, για να σε συνοδεύσουμε στον τόπο της γαλήνης σου. Δεν είναι μόνο μια ζωή που κλαίμε. Μαζί μ'αυτήν κλαίμε τους θησαυρούς που παίρνεις μαζί σου, κλαιμε το Θέατρο που ορφανεύει και πιο πολύ απ'όλα κλαίμε το κακό μας το χάλι, το χάλι μιας κοινωνίας που έφτασε στο κατάντημα να φυτεύει σφαίρες στον αυχένα της Τέχνης μας.

Παύλος Παλαιολόγος

''Αθηναϊκά Νέα'' 29-1-1945

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

καλησπέρα.τό κειμενο με συγκίνησε,όχι λόγω του ταπεραμέντου της γραφής αλλά γιατι ψηλαφει κανείς στίς γραμμές του ένα αίσθημα πού δέν υπάρχει πιά.Μάλλον κάτι τέτοιο έφερε μέσα της η ίδια η Παπαδάκη.Κανείς δέν μάς παρηγορει τότε γιά την ελλειψη της ,μέσα σε τούτο τό μοντέρνο τοπίο.

Μ.Κ. είπε...

Καλησπέρα.. Ναι, πράγματι οι μνήμες και οι περιγραφές δημιουργούν ένα μυστήριο σχετικά με την ηθοποιία της, και την αύρα της ώς ανθρώπου. Είναι τόσο πολύ θλιβερό οτι κανείς δεν ξόδεψε έστω λίγα μέτρα κινηματογραφικού φίλμ για να απαθανατίσει την θεατρική της ερμηνεία. Είναι ένα αίνιγμα για εμάς που δε την ζήσαμε.

Simone Vignoso είπε...

H πρώτη φορά που διάβασα τ'όνομά της ήταν στο βιβλίο΄της Γ' Γυμνασίου, όταν διδασκόμασταν Σοφοκλέους "Αντιγόνη". Η λεζάντα έγραφε: Η Ελένη Παπαδάκη ως Αντιγόνη.
Μακάρι να ξαναεκδοθεί το βιβλίο του βιογράφου της - νεκρού κι αυτού τώρα πιά - Πολυβίου Μαρσάν.

Δημοσίευση σχολίου